Friday, April 07, 2006

Η εξέταση και η φωτοτυπία

Ποτέ δε μου άρεσε η νοοτροπία της 'εξέτασης'. Αυτή είναι που προστάζει ότι ώρες, μέρες, μήνες ή και χρόνια προετοιμασίας συρρικνώνονται απλά σε ώρες ή λεπτά αξιολόγησης που ζητούν να επαληθεύσουν και να επιβεβαίωσουν ή να διαψεύσουν και να καταβαραθρώσουν μέσα σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα τον αξιολογούμενο. Τα παραδείγματα πολλά: το να σηκωθείς να πεις μάθημα, η γραπτή εξέταση (εξαμήνου, πανελλήνιες κλπ), η παρουσίαση μιας δουλειάς μπροστά σε ομοίους ή ανώτερους, η επίδοση ενός αθλητή σε ένα πρωτάθλημα, το εκλογικό αποτέλεσμα ενός υποψηφίου, η υποκριτική δεινότητα του ηθοποιού όσο κρατά το έργο και λοιπά. Όλα αυτά τα θεωρούσα ως ένα βαθμό άδικα και όχι αντιπροσωπευτικά των δυνατοτήτων του αξιολογούμενου. Ίσως αυτό οφείλεται στό ότι προσωπικά τις περισσότερες φορές υπολειτουργώ υπό συνθήκες πίεσης. Πάντως κάποιες φορές αυτού του είδους το ξεσκαρτάρισμα είναι απαραίτητο - ένας προηγούμενος συγκάτοικος μου γιατρός στην Αγγλία μου έμαθε ότι ο λόγος που οι γραπτές εξετάσεις τους απαιτούν να παραθέσουν πολλές γνώσεις σε δυσανάλογα σύντομο χρονικό διάστημα είναι για να εξομοίωσουν πχ ένα ιατρικό κέντρο όπου αντίστοιχα πρέπει να κάνουν διαγνώσεις υπό πίεση χρόνου.

Πρόσφατα σκεφτόμουν ότι περισσότερες περιπτώσεις από όσες νομίζουμε υπόκεινται σε αυτή τη λογική. Για παράδειγμα, μια συζήτηση που έχεις με κάποιον είναι επίσης ένα είδος αξιολόγησης (ακόμα και αν δεν νιώθεις πίεση τις περισσότερες φορές) που κρίνεται πχ από τις στιγμιαίες αντιδράσεις σου: ένα βλέμμα αλλού, ένα άτοπο σχόλιο και μπορεί να τον χάσεις τον άλλο. Μια μικρή δουλειά που θα σου ζητηθεί να κάνεις στο γραφείο ακόμα κι αν είναι διεκπεραιωτική (και όχι επί των 'σπουδών' ή της εμπειρίας σου), επίσης προκαλεί την κρίση και συχνά από κάποιον που θα κοιτάξει μόνο το 'εξώφυλλο'. Και η λίστα συνεχίζεται ανάλογα με την ευαισθησία και την παρανοϊκότητα του καθένα.

Τα καλά νέα είναι όμως ότι όλη αυτή η προχειρότητα και επιφανειακότητα έχει και ένα αντίβαρο. Αν κάποιος αντέξει αυτές τις λίγες ώρες 'έντασης' όλα τα υπόλοιπα μετατρέπονται σε ασήμαντα. Αν δηλαδή καταφέρεις με κάποιο τρόπο (τύχη, δόλο, βοήθεια έξωθεν, εξεταστικοκεντρική προετοιμασία) πέρα από την τυχόν πραγματική σου αξία να 'επιπλεύσεις' ή και να λάμψεις την κρίσιμη στιγμή, αυτό ήταν, τα κατάφερες. Δε χρειάζεται να υπάρχει ουσία στην όποια προσπάθεια. Έπεισες τον εξεταστή σου (κοινό, συνεργάτες, δασκάλους) ότι σου αξίζει η επιβράβευση (χειροκρότημα, μισθός, έπαινος) και η όλη ενδιάμεση πορεία ακυρώνεται ως ένα βαθμό τουλάχιστον. Αν η μία φωτοτυπία στην κορυφή του πάκου βγήκε όπως πρέπει, κι οι άλλες θεωρείται ότι θα είναι εντάξει.

Φυσικά υπάρχουν πολλοί τρόποι να αποκαλυφθεί η προχειροδουλειά ή η ρηχότητα ή η απαξία στο μέλλον αλλά πιστεύω πως συμβαίνει λιγότερες φορές από όσες φοβόμαστε ή νομίζουμε. Και οι λόγοι είναι τουλάχιστον τέσσερις. Πρώτον, ότι είναι αρκετοί αυτοί οι κριτές/'εξεταστές' που δεν είναι τόσο διεξοδικοί ώστε να κάνουν πλήρεις ελέγχους. Δεύτερον, ότι και οι περαιτέρω έλεγχοι είναι συχνά επίσης δειγματοληπτικοί και όχι 'μέχρι τον πάτο του πάκου με τις φωτοτυπίες'. Τρίτον, ο ίδιος ο υπο εξεταζόμενος πρέπει να έχει σπάνιο ήθος (ή απλά άνεση χρόνου) για να διπλοτριπλόελέγχει τα αποτελέσματα της όποιας προσπάθειας του - κοινώς γενικά δεν αυτοθυματοποιούμαστε. Και τέταρτον, η αποτυχία επί της ουσίας γίνεται αντιληπτή συχνά μόνο όταν είναι πολύ μακριά από εμάς χρονικά ή χωρικά - κάπου όπου δεν μας αγγίζει ουσιαστικά δηλαδή. Όταν η φωτοτυπία έχει ήδη μοιραστεί δηλαδή.

8 Comments:

Blogger ka8y said...

Απο χτες το πρωί, όοολοι οι σταθμοί στο ραδιο λένε για τις πανελλήνιες. Και κουράγιο στα παιδιά που δίνουν σε λίγο καιρό πανελλήνιες. Και ξανά μετα...

Και όποτε ακούω αυτήν την λεξούλα που αρχίζει απο παν.. με πιάνει μια ανατριχίλα, μια άρνηση...

bliax...

Fri Apr 07, 01:42:00 AM 2006  
Blogger ggl said...

Την απέχθειά σου προς τις εξετάσεις Διάφανε παλιά την συμμεριζόμουν, αλλά βρισκόμενος τα τελευταία χρόνια στη θέση πλέον του εξεταστή, έχω ανακαλύψει ότι ο καθημερινός έλεγχος, με τη ένεργή συμμετοχή των μαθητών στο μάθημα, εντέλει δε μπορεί να υποκαταστήσει την τελική βραχαία εξέταση. Άσε που αν η εξέταση γίνει σωστά είναι ένα καίριο κομμάτι στο να μάθει και να συνειδητοποιήσει μερικά πράγματα παραπάνω ο μαθητής. Η δική μου πλέον οπτική πάνω στο θέμα επικεντρώνεται στο πως να κάνεις την εξέταση πιο χρήσιμη στη διαδικασία της μάθησης, παρά πως να την υποκαταστήσεις.

Προσωπικά τον τελευταίο καιρό όποτε χρειάστηκε να εξεταστώ μετείχα στην όλη διαδικασία με μια νοοτροπία παιχνιδιού, έβλεπα τα ζητούμενα σαν σπαζοκεφαλιές.

Fri Apr 07, 02:47:00 PM 2006  
Blogger evee said...

εγώ δεν έχω βρεθεί στη θέση του ggl μα τείνω να συμφωνήσω μαζί του στο "χαλαρώστε με το ζήτημα" κομμάτι των εξετάσεων.

Ως ενήλικας(μα και νωρίτερα τώρα που το σκέφτομαι) παίρνεις μέρος σε εξετάσεις κατ'επιλογήν. Αν δεν θες να δώσεις πανελλήνιες δεν δίνεις στο κάτω κάτω.

Για μένα οι πανελλήνιες που λέει η ka8y ήταν πολύ μεγάλη χαρά. Ειλικρινά. Πήγαινα να δώσω κάθε μέρα λέγοντας ανέκδοτα στους αγχωμένους γονείς μου. Γιατί? Γιατί με τόση δουλειά για δυο χρόνια, είχα βαρεθεί και ήθελα να φτάσει η γαμημένη ημέρα που θα πάω, θα δώσω και θα αλλάξει σελίδα. Είναι ζήτημα οπτικής. Μα για να μην αγχώνεται ο καθένας με τις εξετάσεις νομίζω μια είναι η λύση. Απανωτές εξετάσεις παντού και πάντα (ακούγεται βιτσιόζικο, I know) για να το συνηθίσουμε. Ό,τι και να κάνεις άμα το επαναλαμβάνεις ΣΥΕΝΧΩΣ γίνεται πιο αδύναμη η επίδρασή του πάνω σου.

Όλοι φοβόμαστε την κρίση και -περισσότερο- την αποτυχία. Αυτό είναι το ζήτημα που στη ουσία κουβεντιάζουμε. Νομίζω ότι αν ξεπεράσεις αυτό το φόβο, γίνεσαι τόσο uber-cool που αποδίδεις και καλύτερα.

Fri Apr 07, 04:19:00 PM 2006  
Blogger Dimitris Athanasiadis said...

ka8y: Η επαφή μου με τα ΜΜΕ είναι πολύ απόμακρη τελευταία - το post δεν είναι αποτέλεσμα κάποιου ερεθίσματος από εκεί. Αλλά ναι η περίοδος των πανελληνίων και βασικά της προετοιμασίας τους δεν ήταν ότι πιο ευχάριστο έχω περάσει.

ggl 1: Ισχύει αυτό που λες περί εμπέδωσης μαθημένων κατά τη διάρκεια εξέτασης αλλά γενικά δε προορίζεται για αυτό. Και μεταξύ φίλων να συζυτιούνται/εξηγούνται τα μαθημένα, εμπεδώνονται.

ggl 2: Τα να δεις τα ζητούμενα ως σπαζοκεφαλιές δουλεύει όσο αυτά απαιτούν σκέψη σκέτο. Όσο απαιτούν και γνώσεις (που ή τις έχεις ή δεν τις έχεις), δε σε πάνε πολύ μακριά. Επίσης αν εξαρτώνται ή έστω νομίζεις ότι εξαρτάται κάτι σημαντικό από την εξέταση, ε πόσο χαλαρός να πας;

evee: Κι οι δικές μου πανελλήνιες ήταν σχετικά άνευ άγχους τις εν λόγω 4 μέρες αν θυμάμαι καλά. Ο λόγος ήταν η καλή προετοιμασία που νόμιζα ότι είχα κάνει (και δε διαψεύστηκα).

Φυσικά το όλο post εκλήφθηκε ως σχολικοκεντρικό και δεν είχα (μόνο) αυτό στο νου μου. Ούτε τον φόβο της αποτυχίας και απόρριψης που όντως είναι το αίτιο του άγχους πίσω από τις εξετάσεις.

Fri Apr 07, 04:41:00 PM 2006  
Blogger void said...

This comment has been removed by a blog administrator.

Fri Apr 07, 05:39:00 PM 2006  
Blogger void said...

Νομίζω ότι είναι άστοχο να κρίνεσαι από μια εξέταση. Είναι όμως καλλίτερο να κρίνεσαι συνεχώς; Ή πιστεύεις ότι όλοι έχουν την ωριμότητα να συμπεριφέρονται πάντα με πλήρη υπευθυνότητα αν ξέρουν ότι δε θα κριθούν ποτέ; Επιπλέον οι εξετάσεις είναι ένας κοινώς αποδεκτός τρόπος ποσοτικοποίησης των γνώσεών σου, ώστε να μπορεί να πει κάποιος ότι "όσοι ξέρουν πάνω από τόσο μας κάνουν".

Μετά την κρίση τώρα, αν "πήγες καλά" ενώ δε το άξιζες, νομίζω ότι απλά "κέρδισες λίγο χρόνο", και σύντομα θα φανούν οι αδυναμίες σου, είτε on the field, είτε σε μια επόμενη κρίση. Επίσης θεωρώ ότι "μπορεί να είσαι πάντα άψογος, αρκεί ένα λάθος όμως για να καταστρέψεις την εικόνα σου". Αν ένα σύστημα δεν έχει αστοχήσει ποτέ μέσα σε 10 χρόνια μπορείς να το διαφημίσεις σαν "Το σύστημα που ποτέ δεν αστόχησε ποτέ σε 10 χρόνια". Αν αστοχήσει έστω και μια φορά, πρέπει να βρεις κάτι άλλο.

Δε αρκεί κάποιος που βγάζει μόνο τη πάνω φωτοτυπία καλά. Και νομίζω ότι δεν είναι δύσκολο για κάποιον έμπειρο, βλέποντας τη πρώτη φωτοτυπία και βλέποντας τη φάτσα του άλλου να υποπτευθεί πως θα είναι και οι επόμενες. Και ίσως κερδίσεις γιατί δε χρειαζόταν τίποτα περισσότερο από κάποιον που βγάζει τη πρώτη φωτοτυπία καλά. Και ίσως κερδίσεις γιατί οι υπόλοιποι δε βγάζαν καμιά φωτοτυπία καλά. Και ίσως κερδίσεις γιατί δεν είσαι αρκετά σημαντικός για να ασχοληθεί περισσότερο μαζί σου. Γιατί τις περισσότερες φορές αυτοί που σε κρίνουν σε βλέπουν σαν έργο που πρέπει να διεκπεραιώσουν. Πρέπει να διορθώσω τα γραπτά, πρέπει να κάνουμε τόσες προσλήψεις, πρέπει να κάνουμε τόσες απολύσεις. Είσαι ένα νούμερο στα χαρτιά. Μονοδιάστατος.

Fri Apr 07, 05:56:00 PM 2006  
Blogger ggl said...

Εσύ ίσως να μην ήθελες να πεις αυτό μόνο , αλλά εμείς θέλαμε να ακούσουμε αυτό μόνο. ;Ρ

Fri Apr 07, 07:52:00 PM 2006  
Blogger Dimitris Athanasiadis said...

Προτιμώ τη συχνή εξέταση μεταξύ των δύο άκρων που προτείνεις - και όχι τη μοναδική. Μεταξύ της καθόλου και της συνεχούς - ναι, προτιμώ τη συνεχή. Με την έννοια ότι ακριβώς επειδή θα είναι συνεχής το ένα λάθος δε θα σημαίνει το τέλος του κόσμου (της καριέρας, της δουλειάς, της προσπάθειας). Όσο για την τέτοιου είδους ποσοτικοποίηση διατηρώ τις επιφυλάξεις μου. Για παράδειγμα, μια συστατική επιστολή (σωστά γραμμένη) πέρα από τις πρακτικές της δυσκολίες προσφέρει νομίζω χρησιμότερες πληροφορίες.

Όσο για το περί μονοδιάστατου νομίζω είναι άμεση συνάρτηση (και) της ρουτίνας αυτό. Αν η αξιολόγηση είναι συνεχής και όχι συμπυκνωμένη σε ένα γραπτό πχ, τότε το σύστημα 'αντέχει' καποιες από τις στιγμές που αξιολογείσαι να 'διεκπεραιωθείς' απλως - και ταυτόχρονα να πάρει ο άλλος μια δίκαιη εικόνα σου. Παρομοιώς, ακόμα και ένας με 'λάθος φάτσα' και με λάθος 'πρώτη φωτοτυπία' αλλά με αξία κατά τα άλλα, μπορεί να πάρει κάτι που του αρμόζει περισσότερο. Και έτσι ίσως με τη συνεχή ή έστω συχνή κρίση εκλείπουν πρακτικές εργασιών που γίνονται μόνο για να γίνουν (δλδ να κριθούν και μετά/πριν δεν έχει σημασία).

Tue Jun 06, 02:50:00 PM 2006  

Post a Comment

<< Home