HEL.A.S. 8-10/9 – Τα αστρονομικά ΙΙ

(συνεχίζεται απο εδώ)

Πλανήτες. Περίοπτη θέση είχε το νέο σχετικά (10 ετών) πεδίο της μελέτης των πλανητών έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Ως τώρα έχουν ανακαλυφθεί 160+ πλανήτες, αρκετοί από αυτούς είναι μέλη ολόκληρων ηλιακών συστημάτων και νέοι συνεχίζονται να ανακαλύπτονται με ρυθμό 1-2 το μήνα από τις περίπου 20 ομάδες ανά τον κόσμο που δουλεύουν στο χώρο. Ο σεμνός αλλά εντυπωσιακά πολυπράγμων Keith Horne από το St. Andrews, Σκωτία έκανε μια περίληψη των σημαντικότερων μεθόδων μελέτης τους και των τελευταίων ευρημάτων. Αυτό που μου έμεινε πάντως στο συγκεκριμένο αντικείμενο είναι η ανακάλυψη από μια ομάδα προπτυχιακών από τη Θεσσαλονίκη (!) ενός υποψήφιου πλανήτη. Τα παιδιά χρησιμοποίησαν ένα τηλεσκόπιο 6 εκατοστών (!!) μόνο και εξοπλισμό που τους παρείχε η ομάδα του KH συνολικού κόστους 10-15.000€ – τίποτα δηλαδή. Γενικά το σπορ είναι πολύ διαδεδομένο στο εξωτερικό όπου ερασιτέχνες αστρονόμοι (ή άτομα που γενικά δε σχετίζονται με το «κατεστημένο» της επιστήμης) κάνουν σημαντικές ανακαλύψεις – κάποια στιγμή θα γράψω για αυτό.

Ραδιοαστρονομία (στην Ελλάδα;) Το κομμάτι εκείνο της αστρονομίας που ασχολείται με την ανάλυση των ραδιοφωνικών κυμάτων που έρχονται από το διάστημα είχε επίσης τη θέση του στο συνέδριο. Οι μόνοι Έλληνες που δουλεύουν στο πεδίο είναι αυτοί του εξωτερικού και ο λόγος είναι ότι απλά δεν υπάρχει ραδιοτηλεσκόπιο στην Ελλάδα. Παρόλο που υπάρχει αρκετός κόσμος στο εξωτερικό που θα μπορούσε να επανδρώσει μια τέτοια προσπάθεια η ελληνική παρατηρησιακή αστρονομία περιορίζεται στα οπτικά μήκη κύματος (και λίγο στις ακτίνες Χ) – ίσως εύλογα. Εντύπωση μου έκανε η παρουσίαση δύο εκ των ομιλητών (Willem Bann, Τάσος Τζιούμης) που αφού παρουσίασαν την κατάσταση της ραδιοαστρονομίας στην Ευρώπη και την Αυστραλία και τις βελτιώσεις που συμβαίνουν στα υπάρχουντα όργανα τόνισαν πόσο θα ωφελούσε την ευρωπαική ραδιοαστρονομία η ύπαρξη ενός τηλεσκοπίου και στην Ελλάδα. Some day... maybe...

Διάφορα. Άλλη μια ενδιαφέρουσα ομιλία ήταν αυτή του Λέανδρου Περιβολαρόπουλου ο οποίος ασχολείται με κοσμολογία και έκανε μια σύνοψη των βασικών συμπερασμάτων από τον Hubble ο οποίος στη δεκαετία του 30 βρήκε ότι οι γαλαξίες αλληλοαπωθούνται μέχρι τα σημερινά μοντέλα που μεταξύ άλλων προτείνουν ότι το σύμπαν σε βάθος χρόνου μπορεί να «αραιώσει» τόσο πολύ υπό την επίδραση της επονομαζόμενης «σκοτεινής ενέργειας» που θα διαλυθεί σε ένα μεγάλο Big Rip. Επίσης προσωπικά μου ήταν αποκάλυψη που κατάλαβα τη βάση του πως (άλλο) ένα νέο πεδίο αστρονομίας αλληλεπιδρά με ένα υπάρχον. Ο λόγος είναι περί των βαρυτικών κυμάτων τα οποία δημιουργούνται γύρω από εστίες έντονης βαρυτικής ανομοιομορφίας όπως για παράδειγμα μαύρες τρύπες (μεμονωμένες ή σε ένα διπλό συστήμα). Με τον ίδιο τρόπο που το να στριφογυρίζεις ένα ξύλο στο νερό προκαλεί κύματισμούς σε μια λίμνη έτσι και πχ μια μαύρη τρύπα που περιστρέφεται γύρω από μια άλλη προκαλεί «αναταράξεις» στο χώρο οι οποίες εκλαμβάνονται ως «πυκνώματα» και «αραιώματα» του. Αν τώρα ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο τυχαίνει να βρίσκεται σε αυτόν τον αλλοιωμένο χώρο η ισχύς του (πολύ απλοϊκά μιλώντας) επίσης αυξομειώνεται και αυτό προκαλεί ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Με αυτόν τον τρόπο συνδέονται η βαρύτητα με την ηλεκτρομαγνητική δύναμη σε ένα επίπεδο τουλάχιστον, αν η θεωρία του Heinz Isliker (από τη Θεσσαλονίκη) έχει κάποια βάση.

Γενικά ήταν ένα αρκετά ενδιαφέρον συνέδριο που αν και δεν είχε τίποτα σημαντικές ανακοινώσεις και μερικές ομιλίες ήταν ως και βαρετές γενικά άξιζε τον κόπο αν μη τι άλλο και για τις υπόλοιπες παρουσιάσεις αλλά και για να δει κανείς πως είναι (ήταν το πρώτο μου εν Ελλάδι). Εν καιρώ θα ακολουθήσουν και κάποια από τα παρασκήνια.