Μικρές ερευνητικές χαρές.

Όταν ένα πρόβλημα ασυμβατότητας σε έχει κολλήσει στα σκοινιά και κοντεύει να σου αποδείξει ότι μηνών δουλειά πάει για Delete είναι εκστατικό το αίσθημα σαν ξεκολλήσεις από τα σκοινιά κρατώντας την λύση στα χέρια σου. Για κάτι τέτοιους λόγους αξίζει να κάνεις έρευνα, για κάτι τέτοιες μικρές χαρές, μικρές στιγμές φώτισης.

Φυσικής κοινωνία

Για να αφομοιωθεί μια ιδέα σήμερα στον χώρο της φυσικής πρέπει να περάσει από ένα χρόνο χαλάρωσης στον χώρο της επιστημονικής κοινότητας. Και δε μιλάμε για απλά "Α, σκέφτηκα κάτι", η ιδέα στον επιστημονικό χώρο σήμερα είναι μια επαρκώς θεμελιωμένη μαθηματικά θεωρία με αρκετά συμβατά ως προς την παρατήρηση στοιχεία. Η αδράνεια αυτή οφείλεται ίσως στο γεγονός ότι "η φυσική σήμερα πάσχει από το σύνδρομο των πολλών προφητών", όπως λέει ένας φίλος-συνεργάτης, "πολλές αποκαλυπτικές ιδέες και μηδαμινός χρόνος για ενδελεχή επαλήθευση". Η αλήθεια είναι ότι η πλειονότητα της εν της φυσικής αδελφών είναι χωμένη στα δικά της ιδιαίτερα λαγούμια και έχουμε χάσει αρκετά τη δυνατότητα επικοινωνίας με τα διπλανά. Έρχεται το προς έλεγχο άρθρο, το οποίο υποτίθεται είναι του πεδίου σου, αλλά άντε να βρεις χρόνο να το διασταυρώσεις αφού εδώ καλά καλά ζορίζεσαι να το καταλάβεις, με συνέπεια πολλές "άκυρες" δημοσιεύσεις να περνάνε ακόμα και σε "έγκυρα" περιοδικά, καθώς επιφανειακά φαίνεται να δουλεύουν. Οπότε, άντε να πιστέψεις ότι ό,τι βγαίνει από το λαγούμι και λάμπει είναι χρυσός.

Φυσικά υπάρχουν και ιδέες των οποίων η βασιμότητα δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, αλλά ούτε και να απορριφθεί. Τότε είναι που δημιουργούνται οι αντιμαχόμενες φατρίες με φύλαρχους γκουρού. Σε μια σύγκρουση φατριών δεν υπάρχει έλεος, οι μάχες πάνε μέχρι εσχάτων. Και το φαινόμενο φατρίες δεν είναι η εξαίρεση στον κανόνα, είναι ο κανόνας. Οι Μακτέτοιοι ενάντια στους Μακάλλους και ίσως ενάντια στους Μακέταιρους μέχρι που ή είτε το λάβαρο ιδέα θριαμβεύσει είτε σπάσει κάτω από το βάρος των αποδείξεων, αυτό στην ευγενή μορφή σύγκρουσης, ή η μία φατρία καταφέρει να εξοβελίσει από την επιστημονική κοινότητα την άλλη μέσω πολιτικοοικονομικών μεθόδων στην περίπτωση της ανίερης μορφής σύγκρουσης. Ναι, ναι, τα φράγκα "to rule them all".

Η κατάσταση έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο που ακόμα και το αυτονόητο χρειάζεται έγκριση από τον πάπααρχο του κάθε λαγουμιού ή της φατρίας. Μπορεί ο Α να πεισθεί και να αποδέχεται τα επιχειρήματά του Β, αλλά για να τα ασπαστεί απαιτείται η ευλογία του topic γκουρού, μέχρι τότε όλα παραμένουν στο "Hmm, it sounds interesting..." και το μόνο "but" είναι και ο τάδεαρχος τι λέει "about that". Εν ολίγοις η φυσική σήμερα δεν βασίζεται ενδεχομένως στο πιο κοντινό στην αλήθεια αλλά στο πιο αποδεκτό από την κοινότητα και κυρίως τους πάπααρχος της φυσικής ως αλήθεια.

Αδούλευτα λόγια

Και κάποια στιγμή έρχεται η ώρα που πρέπει να ξεκινήσεις να δουλεύεις για να ζήσεις. Και πρέπει να επιλέξεις (γιατί μπορείς) να βγεις στη πιάτσα να χτυπήσεις φυσιολογικό μισθό με προοπτική, για να κάνεις αναλώσιμες web εφαρμογές χτυπώντας απλήρωτες υπερωρίες ή να κάνεις αναλώσιμη έρευνα με πενιχρούς πόρους σε κάποιο πανεπιστήμιο ή ερευνητικό ίδρυμα. Και επιλέγεις το πρώτο, αλλά νιώθεις ότι δε σε γεμίζει καθώς ότι φτιάχνεις είναι για άλλους, είναι επαναλαμβανόμενο και έχει ημερομηνία λήξης, αφού σύντομα κάτι θα το ξεπεράσει και θα αναρωτηθείς "τί έφτιαχνα επί 3 μήνες;". Και στα 50 θα 'νε αναπόφεκτο να αναρωτηθείς "Τι έκανα στη ζωή μου; 150 εφαρμογές που πλέον δεν υπάρχουν;". Και αν επιλέξεις το δεύτερο ξέρεις ότι είσαι λίγος (όπως το υπολοίπο 99% την ερευνητικής κοινότητας) για να αφήσεις αξιόλογο έργο -εργασίες στις οποίες θα αναφερθούν και άλλοι εκτός από σένα και τους "φίλους" σου. Και στο τέλος νοσταλγείς τις dead-end part-time jobs που είχες που σου επέτρεπαν να είσαι ανήσυχος και να ψάχνεις για κάτι καλλίτερο.

Δημιουργία ή απόλαυση;

(θα μπορούσε να είναι η συνέχεια αυτού)

Κοιτάζοντας από τη μία τις πλατείες και τις καφετέριες σχεδόν πάντα ημιγεμάτες και πάνω μέρα μεσημέρι με τόσο κόσμο (που δεν μπορεί να είναι όλοι φοιτητές) και από την άλλη το πόσο τρέξιμο επιλέγει να κάνει αλλος τόσος και περισσότερος κόσμος την ίδια στιγμή, καταλήγω να εκπλήσσομαι πως γίνεται και τα γραφεία και το 'έξω' να είναι ταυτόχρονα τόσο πλήρη. Σκεφτόμουν έτσι ότι ίσως να μπορούσε να γίνει ένας διαχωρισμός των ανθρώπων σε δύο κύριες κατηγορίες βάσει των επιλογών που κάνουν σε ότι έχει να κάνει με την εργασία τους. Ή καλύτερα με το πως διαλέγουν να γεμίσουν το χρόνο τους.

Από τη μία, όλοι έχουμε την τάση να δημιουργήσουμε κάτι. Αυτό αλλάζει φυσικά από άνθρωπο σε άνθρωπο και από περίοδο σε περίοδο: μπορεί να είναι καριέρα, χρήματα, οικογένεια, τέχνη, οτιδήποτε. Κάποιοι μάλιστα καταφέρνουν ή επιδιώκουν να πετύχουν σε ένα βαθμό κάποια από όλα αυτά ταυτόχρονα.

Με άλλα λόγια, αν κάποιος θέλει να κάνει πχ καριέρα (βλ. να πετύχει κάποιους συγκεκριμένους επαγγελματικούς σκοπούς), ξυπνάει το πρωί και όλη του η μέρα είναι δουλειά και διευκολύνσεις για να βγαίνει καλύτερα η δουλειά που θέλει να κάνει. Φυσικά η μέρα του μπορεί να περιλαμβάνει και χόμπι και επικοινωνία με άλλους ανθρώπους και χαλάρωση και ό,τι άλλο τον ενδιαφέρει. Αλλά το νο 1 γύρω από το οποίο περιστρέφονται τα υπόλοιπα είναι η κατεύθυνση στην οποία επέλεξε το άτομο ότι θα δημιουργήσει.

Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω διόδων εκτόνωσης της δημιουργικότητας είναι ότι αργά ή γρήγορα εισάγεται και το στοιχείο του κόπου ως απαραίτητο συστατικό για να δουλέψει οτιδήποτε είναι αυτό που έχει επιλεχθεί. Και παρόλο που η λέξη "κόπος" είναι ελαφρώς ατυχής ενίοτε - μιας και είναι ευχάριστη η δημιουργία - έρχονται στιγμές που είτε λόγω της επανάληψης είτε επειδή πρέπει να κάνεις και τα βαρετά για να έχεις τα ενδιαφέροντα, ακόμα και αυτή η δημιουργία γίνεται κοπιώδης (πέραν από τη βοήθεια του διαλείμματος).

Από την άλλη, έχεις την απόλαυση. Κανείς δεν την αρνείται έστω και λίγο, έστω και με τον ιδιαίτερο τρόπο του ο καθένας, όλοι την αποζητούμε. Υπάρχουν όμως κι αυτοί που την έχουν ως βασικό "οδηγό". Δεν θα ασχοληθούν με το να κοπιάσουν για να χτίσουν κάτι - πέραν από τα απαραίτητα για να επιβιώσουν (και αν). Όλος ή ο υπόλοιπος καιρός δαπανάται στο να κάνουν ότι τους ευχαριστεί και δεν έχουν ανησυχία για το τι μένει από όλα αυτά. H βασική διαφορά με την προηγούμενη κατηγορία ανθρώπων είναι ότι εδώ δεν υπάρχει ένας βασικός άξονας γύρω από τα οποία περιστρέφονται τα υπόλοιπα πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή τους. Αντίθετα, αν αυτός ο κοινός άξονας δεν υπάρχει, απλά επιζητούν να απολαύσουν τις όποιες ενασχολήσεις προκύπτουν ή επιδιώκουν - χωρίς αυτές να συνιστούν μια γενικότερη προσπάθεια για κάτι συγκεκριμένο. Καμιά φορά η οικογένεια, παρόλο που είναι fulltime δουλειά κατά βάση εκλαμβάνεται ως τέτοιου είδους μη-φιλοδοξία - είτε από τους έξωτερικούς παρατηρητές είτε κι από το ίδιο το ζευγάρι. Εξαρτάται από το attitude του ζευγαριού - πάντως μπορεί να ανήκει και στις δύο κατηγορίες.

Φυσικά, η κάθε μια στάση έχει στοιχεία της άλλης. Για παράδειγμα, μια πραγματικά ενδιαφέρουσα δημιουργική ενασχόληση απλά δεν εκλαμβάνεται ως κόπος - όπως θα πουν εύκολα όσοι έχουν πάει για ύπνο το πρωί μετά από ένα ξενύχτι κάνοντας αυτό που τους αρέσει. Παρομοίως, ένα βράδυ διασκέδασης με φίλους αφήνει πίσω του την καθόλου ευκαταφρόνητη ανάμνηση της ευφορίας και το μοναδικό συναίσθημα του δεσίματος με τους ομοίους. Κάτι τέτοια υπάρχουν (ευτυχώς) για να μας παρέχουν αναπόφευκτες αποδείξεις ή ψευδαισθήσεις (το ίδιο μας κάνει) ότι η καθημερινότητα μας μόνο βασικούς άξονες μπορεί να προσφέρει (άντε και κανένα post). Όχι κανόνες.

Μικρά καθημερινά μαθήματα 1/3

Το πρόβλημα με το να ξεκινάς κάθε τόσο σε ένα νέο πεδίο (δηλαδή να δοκιμάζεις νέα πράγματα) είναι ότι υπάρχει πολύς κόσμος (ή απλα ο εαυτός σου και το γεγονός ότι μόλις ξεκινάς) που απαιτεί να κάνεις τη "λάντζα". Πράγμα που συμβαίνει.

Από μία άλλη μεριά, η περίοδος χάριτος που σου δίνουν οι ανώτεροι (αλλά κι ο εαυτός σου) όταν ξεκινάς κάπου από την αρχή είναι απελευθερωτική και ανανεωτική όσο τίποτα άλλο.

Από ακόμα μία μεριά, αν ξεκινάς να χτίζεις πολλά πυργάκια, κανένα δεν υψώνεται ιδιαίτερα πολύ. Έχεις πολλά όμως.

Από μια άλλη ακόμα μεριά, είναι απαραίτητο να υπάρχουν αυτοί που κάνουν τη λάντζα (πχ λεπτομερή ή βαρετή ή επαναλαμβανόμενη δουλειά) μιας και όσο και να εξελιχθούν τα τεχνικά μέσα πάντα υπάρχουν τέτοιου είδους δουλειές. Μπορεί να εξελίσσονται από το να ψάχνεις στη χαρτούρα στο να δίνεις SQL queries αλλά δεν εκλείπουν. Είναι τα συνεκτικά στοιχεία με τα οποία συνθέτονται και δημιουργούνται τα συνολικότερα αποτελέσματα.

Ένα παρεπόμενο των παραπάνω, είναι η υπερεκτιμημένη αξία του διαλείμματος. Μπορεί να σου ξελαμπικάρει το μυαλό αλλά ο όγκος και η τετριμένη φύση της δουλειάς απλά απαιτεί εργατοώρες κατά βάση. Το διάλειμμα σου δίνει ξεκούραση και σου επιτρέπει να δεις μια άλλη προοπτική - αλλά χρειάζεσαι και μπορείς να χρησιμοποιήσεις την πρώτη πολύ περισσότερο από τη δεύτερη. Δεν είμαι υπέρ των καταναγκαστικών έργων αλλά δε βλέπω πολύ αξία στη φράση 'δε μπορώ να δουλέψω τώρα θα το ξαναπιάσω σε 3 ώρες'* για τις περιπτώσεις για τις οποίες γράφω τώρα.

Αυτά αλλάζουν καθώς ανεβαίνει κανείς στην ιεραρχία της 'εργασιακής αλυσίδας'. Όσο πιο 'επιτελικές' αποφάσεις χρειάζεται να πάρεις, όσο πιο συνθετικός (managerial;) είναι ο ρόλος σου τόσο πιο πολύ επωφελείσαι από το διάλειμμα για να δεις τα πράγματα αλλιώς. Αυτό προϋποθέτει όμως ότι υπάρχουν 'υποτακτικοί' από κάτω σου που παράγουν σε μόνιμη βάση ερεθίσματα ή δεδομένα για σένα να τα συνδιάσεις.

*Ο αντίλογος σε αυτό είναι ότι μετά από 3 ώρες μπορεί να ανακαλύψεις έναν αποδοτικότερο τρόπο να κάνεις την επαναλαμβανόμενη δουλειά. Αλλά αυτό το θεωρώ σπάνια ουσιαστικά αποδοτικότερο.